Gedichten  van  JAVIER  BELLO
vertaald door Fa Claes

Javier Bello werd geboren in 1972 in Concepción (Chili). Hij is licentiaat in Spaanstalige literatuur (Universiteit van Chili) en doctor in de hedendaagse Spaanse literatuur (Complutense, Madrid). Bekende dichtbundels van hem zijn La noche venenosa, La rosa del mundo (gedeelde eerste prijs Juegos Florales Gabriela Mistral, 1994), El fulgor del vacío, Las jaulas (bekroond met een prijs in de wedstrijd Jaime Gil de Biedma, Segovia, Spanje), Jaula sin mí en Los pobladores del entresueño. Hij publiceert in binnen- en buitenlandse tijdschriften, werd opgenomen in talrijke bloemlezingen en werkt mee aan verschillende projecten.




V


Yo no creo en las estatuas,
las estatuas son dioses que nunca he conocido,
que nunca han padecido frente al mar al mirarse el corazón.

Yo no creo en el filo que hay detrás de algunos huecos
ni creo en la oración que esas vidas tan largas nos provocan
ni en las filas que orinan una enorme ave frente al amanecer
de la piedra.

Es que hay paisajes que me hieren las manos,
su ruido de alas mojadas, su ruido de semillas que arden,
y yo no quiero hablar de los reinos donde está encendida siempre la lengua de mi madre,
yo quiero hablar como habla el manzano,
preciar un labio más que oír el relámpago
y en la algarabía de la música saber la estrofa de los vientres como un parlamento conocido,
poseer la ceguera de la nieve, de sus bestias gemelas
y enterrarlas.

Yo no creo en las estatuas y aguardo en mitad de mi lengua
el oficio de los nigromantes,
su ópalo gastado en los desiertos
contra el hueso del hambre.

Yo no creo en los dioses que tienen un olor a ceniza
ni en los ojos redondos que la lluvia conoce,
que la lluvia fermenta despacio con su negra corona,
dueña de la flor, de la piedra y del agua.

Yo no creo en las estatuas ni en sus labios que arden poseídos de pájaros rojos,
no creo, yo no creo sino hasta que mis manos hayan bebido cada muslo que quema.


      De: La rosa del mundo




LA JAULA DEL CANTO


Cuánto amo todavía mi buche hinchado de presagios, mi vientre preñado de tormenta,
cuánto quiero a mi animal que se echa a dormir los días de lluvia junto al patio,
mi bestia que se tiende hacia el sur con la lengua teñida de números impares,
su lengua que llega hasta el mar para lamer la barba
de mis antepasados,
los brazos abiertos en honor a mis deudos indicando la casa
de los polos,
el desastre del pájaro que silba en el jardín quemado por el viento de las premoniciones,
la cantidad de almendras que ahora he de contar para morder las sílabas que me otorguen la gracia,
los heliotropos que acarrean el mal, el canto
como una gran paloma.

Cuánto amo todavía mis orejas, imanes de una fertilidad que no cabe en mi boca,
mi espejo sin azogue con el día enterrado
al final de la noche,
mi uña melancólica que araña en el fondo el papel de plata
junto al tigre,
mi cabello mojado por el agua sin nombre que cae como un alambre lento en las destilerías,
un hilo que se despeña en vano del alambique que ata las palabras con fuego
y se acerca a mi frente y se extiende en el frío
y cumple su mandato cuando aúlla en mis huesos
y es otro el que se llueve y se escurre sin pausa
y restriega a mi hijo y mis llaves con arena,
los enigmas, las piedras, las manos que irrumpen de noche con las largas herencias.

Cuánto amo mi cabeza destinada a la sal
que llora la plegaria,
la oscura radiación de los lechos que entierra el vendaval de hormigas,
la caja cerrada donde escupen, el saco que llenan las víctimas
con nieve,
las guarderías donde viven los graves rayos inmunes,
el lamento de las tortugas en el abecedario,
la mujer decapitada con un ideograma en la rodilla,
la cabeza del poema que arde en mi cabeza de madera cortada,
tabla de oscuridad, pájaro negro contra el cielo arañado por los discos.

Cuánto amo mi nombre
y mis falsas predicciones sin dueño,
mis pobres ropas en la fotografía del tiempo
entregado como limosna a los náufragos,
el túnel tan ajeno con que intentan probarme,
la avispa en las bodegas donde canto
y oigo a un anciano y a su madre hablar de los incendios
y entonces reconozco a mis hermanas,
un rostro con dos cestas donde yace abundancia.

Amo todavía mis cantos, el polvo de mis venas,
mis instrucciones para arder en el vocablo del sábado,
pero no he comido de ellos, su fe me ha abandonado,
el suicidio del pájaro de Dios contra el árbol sin cielo,
el adulterio blanco que eyacula las letras de la palabra hijo.







LA JAULA DE LA SENTENCIA


I


Cuídate de los viajes, hijo mío,
cuídate de los viajes y de los trenes
y del tambaleo de los barcos en la batalla del amanecer.

Cuídate de los trenes
y de la tierra donde baila sepultada una llama,
cuídate de los barcos y de los fuegos fatuos
como escondes tus rodillas del tormento de la tempestad.

Nunca entenderás el recorrido de los animales
por las veredas y los parques,
los animales malos que se comen la sed.
Nunca entenderás los ojos de los perros
que desaparecen tras el silbido de los cazadores.
No me digas que no has visto
los animales negros que tienen cara de anciano.
No me digas que no has visto
los caballos cansados que cruzan con sus patas la verdad.

Ten cuidado de los viajes,
ten cuidado de los trenes y de las potencias malignas
y de perderte entre tus propias aguas.

No dejes tu sombrero fuera de la casa,
no dejes tus guantes lejos del amanecer,
porque las hormigas te golpearán con sus antenas hasta causarte daño,
porque las piedras arderán en tus zapatos negros,
para que aprendas a no jugar con las líneas de tus manos,
para que recuerdes, hijo mío,
que el norte de las brújulas se come la cabeza de tu propio animal.

Cuídate de los viajes,
cuídate de los viajes y de los trenes
y del tambaleo de los barcos en los mares sin ley,
porque en los viajes va la muerte hablándote al oído,
porque en los trenes va la muerte sentada
y en los barcos va la muerte de pie.







III


Los que marcan los libros mueren jóvenes,
lo invisible quema nuestros actos con la fuerza del sol.
No hay libertad en la transparencia de las partituras,
no hay libertad a la hora confiscada por el cielo,
tatuamos nuestros días con el dedo de un dios.

Hijo de la paz y las decapitaciones,
hijo de la semilla que derrama el ahorcado,
no hay libertad en los ladrillos rojos,
no hay pureza en la palabra que dicta la noche a los patios.
Escondes tus libros del amanecer,
no pones en ellos tu nombre,
sólo tu luz de animal,
sólo tu caballo en la casa del padre.
No estás a resguardo,
no estás a resguardo.

Mueren jóvenes aquellos que se van,
los viejos mueren viejos en sus camas,
los que marcan los libros y los que no los marcan,
los que cantan plegarias,
también los que maldicen,
los que esperan en la paz del señor,
los que van a la guerra con traje,
todos, todos.

Sólo tú cuando comes el fuego,
sólo tu caballo en la casa del padre,
sólo tu luz de animal,
hijo proscrito contra mi abecedario,
hijo cojo ante el ramo del sol.

Los que marcan los libros mueren jóvenes,
también los que les rezan,
también los que les ladran.
Cualquier otra verdad es ominosa,
cualquier otra mentira es un campo de alambres:
la palabra que viene, va descalza.


      De: Las jaulas




Detrás del pensamiento hay un palo quebrado. Un palo que arrastró la corriente hasta los pies de la cama. Los vidrios son retratos donde los muertos preguntan por sus manos. Detrás de los espejos hay otra plantación erizada. Hilos de fuego que pulsan las muchachas en coma. Un túnel lleno de semanas. Un túnel quiere decir túnel. Lo que quiere decir cáncer. Invernadero y sed. Bolsa marsupial. Leche de oído. El hígado habla en las esquinas. Un vino lleno de números. Un saco de hojas secas detrás de la mirada. Una bolsa de té. Un ataúd repleto de ramas. Debajo de la edad están los años muertos. Debajo de la luz los prismas resucitados. Un niño carga un puente que carga a otro niño que no carga nada. El vacío es una enfermedad a la sangre. Decanta como el óxido en las redes de pesca. En todos los armarios hay espectros. En los cajones manos desconsoladas. Las paredes las ha rayado nadie. El otoño tiene muchos nombres. Detrás del pensamiento yo sé quien es nadie.


      De: Letrero de albergue

 V


Ik geloof niet in standbeelden,
standbeelden zijn goden die ik nooit heb gekend,
die tegenover de zee nooit hebben geleden bij het bekijken van hun hart.

Ik geloof niet in de snijkant die achter sommige hoeken zit
en niet in de aanroeping die deze zo lange levens ons ontlokken
en niet in de rijen die een reusachtige vogel plassen bij het ochtendgloren
van de steen.

Er zijn landschappen die mijn handen kwetsen,
hun geluid van natte vleugels, hun geluid van zaden die branden,
en ik wil niet spreken over de koninkrijken waar de taal van mijn moeder altijd ontbrand is,
en ik wil spreken zoals de appelboom spreekt,
een lip waarderen méér dan de bliksem horen
en in het koeterwaals van de muziek de strofe van de buiken proeven als een gekende volksvertegenwoordiging,
de blindheid van de sneeuw bezitten, van zijn tweelingdieren en ze begraven.

Ik geloof niet in standbeelden en wacht midden in mijn taal
op de mis van de tovenaars,
hun opaal die ze in de woestijnen hebben prijsgegeven
tegen het bot van de honger.

Ik geloof niet in goden die naar as ruiken
en niet in de ronde ogen die de regen kent,
die de regen met zijn zwarte kroon langzaam laat gisten,
meesteres over de bloem, over de steen en over het water.

Ik geloof niet in standbeelden en niet in hun lippen die door rode vogels bezeten gloeien,
ik geloof niet, geloven doe ik niet tenzij mijn handen iedere dij die brandt reeds hadden gedronken.







DE KOOI VAN DE ZANG


Hoeveel houd ik nog van mijn door voorspellingen gezwollen maag, van mijn stormzwangere buik,
hoeveel houd ik van mijn dier dat op regendagen dicht bij de binnenplaats gaat liggen slapen,
van mijn beest dat zich uitstrekt naar het zuiden met zijn tong gekleurd met onpare nummers,
van zijn tong die tot de zee reikt om de baard te likken
van mijn voorvaders
die met open armen ter ere van mijn verwanten het huis
van de polen aanwijzen,
van het onheil van de vogel die in de tuin fluit verbrand door de wind van de voortekens,
van de hoeveelheid amandelen die ik nu moet tellen om op de lettergrepen te bijten die mij gratie verlenen,
van de heliotropen die het kwaad met zich meebrengen, de zang
gelijk een grote duif.

Hoeveel houd ik nog van mijn oren, magneten van een vruchtbaarheid die niet in mijn mond past,
van mijn spiegel zonder kwikzilver begraven met de dag
aan het einde van de nacht
van mijn weemoedige nagel die het zilverpapier schramt
op de achtergrond naast de tijger,
van mijn haar dat nat is van naamloos water dat neervalt als trage ijzerdraad in de drankstokerijen,
een draadje dat tevergeefs omlaag stort van de distilleerketel die met vuur de woorden vastbindt
en mijn voorhoofd nadert en zich uitstrekt in de kou
en zijn opdracht vervult als het in mijn beenderen huilt en die
een ander hij is die doorregent en zonder ophouden uitdruipt
en mijn zoon en mijn sleutels wrijft met zand,
hoeveel houd ik van de mysteries, de stenen, de handen die 's nachts met lange erfenissen binnenvallen.

Hoeveel houd ik van mijn hoofd voorbestemd voor het zout
dat de smeekbede weent,
van de duistere straling van de lagen die een orkaan van mieren begraaft,
van de gesloten doos waar ze spuwen, van de zak die slachtoffers
met sneeuw vullen,
van de crèches waar de bedenkelijke immune stralen leven,
van de klacht van de schildpadden in het alfabet,
van de onthoofde vrouw met een ideogram op haar knie,
van de aanhef van het gedicht dat brandt in mijn hoofd van gehakt hout,
tabel van duisternis, zwarte vogel tegen een hemel bekrast door platen.

Hoeveel houd ik van mijn naam en van
mijn verkeerde voorzeggingen zonder meester,
van mijn armoedige kledij op de foto van de tijd
die aan de drenkelingen als aalmoes werd gegeven,
van de zo vreemde tunnel waarmee ze proberen mij te testen,
van de wesp in de wijnkelders waar ik zing
en waar ik een bejaarde en zijn moeder hoor praten over de branden
en dan herken ik mijn zusters,
een gezicht met twee korven waar overvloed in ligt.

Ik houd nog van mijn zangen, van het stof van mijn aders,
van mijn aanwijzingen om te branden in het woord van de sabbat,
maar ik heb er niet van gegeten, hun geloof heeft me verlaten,
van de zelfmoord van de vogel van God tegen de boom zonder hemel,
van het witte overspel dat de letters van het woord zoon ejaculeert.







DE KOOI VAN HET OORDEEL


I


Hoed je voor reizen, mijn zoon,
hoed je voor reizen en treinen
en voor het wankelen van boten in het gevecht van de dageraad.

Hoed je voor treinen
en voor de aarde waar een vlam danst, begraven,
hoed je voor boten en voor dwaallichten
zoals je je knieën verbergt voor de kwelling van de storm.

Nooit zul je de route van de dieren verstaan
over weggetjes en door parken,
de kwade dieren die hun dorst eten.
Nooit zul je de ogen van de honden verstaan
die verdwijnen na het fluitsignaal van de jagers.
Maak me niet wijs dat je de zwarte dieren
niet hebt opgemerkt die er als bejaarden uitzien.
Maak me niet wijs dat je de vermoeide paarden
niet hebt opgemerkt die met hun benen de waarheid kruisen.

Hoed je voor reizen,
hoed je voor treinen en voor boosaardige krachten
en voor het verloren lopen in je eigen waters.

Laat je hoed niet buitenhuis liggen,
laat je wanten niet ver van de dageraad liggen
want de mieren zullen je met hun antennes slaan tot ze je pijn doen,
want de stenen zullen branden in je zwarte schoenen
om je te leren niet met de lijnen in je hand te spelen,
om je eraan te herinneren, mijn zoon,
dat het noorden op het kompas de kop van je eigen dier opeet.

Hoed je voor reizen,
hoed je voor reizen en treinen
en voor het wankelen van boten in zeeën zonder wet,
want in reizen huist de dood al pratend in je oor,
want in treinen reist de dood gezeten
en in boten vaart de dood rechtop.







III


Wie boeken aankruisen sterven jong,
met de kracht van de zon brandt het onzichtbare onze daden.
Er is geen vrijheid in de doorzichtigheid van de partituren,
er is geen vrijheid op het door de hemel in beslag genomen uur,
met de vinger van een god tatoeëren wij onze dagen.

Zoon van de vrede en de onthoofdingen,
zoon van het zaad dat de gehangene morst,
er is geen vrijheid in de rode bakstenen,
er is geen zuiverheid in het woord dat de nacht aan de patio's dicteert.
Je verbergt je boeken van de dageraad,
zet je naam er niet in,
alleen je dierlijke licht,
alleen je paard in het huis van je vader.
Je bent niet in veiligheid,
je bent niet in veiligheid.

Ze sterven jong, degenen die weggaan,
de bejaarden sterven bejaard in hun bedden,
wie boeken aankruisen en wie ze niet aankruisen,
wie smeekbeden zingen,
ook wie lasteren,
wie wachten in de vrede van de heer,
wie in kostuum ten oorlog gaan,
allen, allen.

Alleen jij als je het vuur eet,
alleen je paard in het huis van je vader,
alleen je dierlijke licht,
zoon verbannen tegen mijn alfabet,
manke zoon tegenover de ruiker van de zon.

Wie boeken aankruisen sterven jong,
ook wie voor ze bidden,
ook wie voor ze blaffen.
Elke andere waarheid is weerzinwekkend,
elke andere leugen is een dradenveld:
het woord dat komt, loopt ongeschoeid.







Achter de gedachte staat een gebroken paal. Een paal die de stroom tot aan de voet van het bed heeft meegesleurd. De ruiten zijn afbeeldingen waar de doden om hun handen vragen. Achter de spiegels is een andere rechtopstaande aanplant. Vuurdraden die de meisjes in een coma pulseren. Een tunnel vol weken. Een tunnel wil zeggen tunnel. Wat wil zeggen: kanker. Plantenkas en dorst. Buidel. Oormelk. De lever praat in de hoeken. Een wijn vol nummers. Een zak met droge blaren achter de blik. Een theezakje. Een doodskist gevuld met takken. Onder de leeftijd staan de dode jaren. Onder het licht de verrezen prisma's. Een kind draagt een brug die een ander kind draagt dat niets draagt. De leegte is een bloedziekte. Ze klaart zoals het roest in de visnetten. In alle kasten zijn er schrikbeelden. In de schuiven ontroostbare handen. De wanden, die heeft niemand gearceerd. De herfst heeft vele namen. Achter de gedachte weet ik wie niemand is.


Terug naar Index